Terminy „plaga” i „zaraza”, mimo że po części pokrywają się znaczeniowo, nie są synonimami. Biblijna plaga dotyczy znacznie szerszego zakresu zdarzeń, niż tylko śmiertelnej zarazy. Wystarczy wspomnieć dziesięć plag egipskich,* z których tylko jedna była zarazą zwierząt hodowlanych, a jedna była chorobą ludzi (i zwierząt). Za to ostatnia, dziesiąta plaga — śmierć pierworodnych w całym Egipcie — była wyjątkowa:

(Wj 12:12) Gdyż tej nocy przejdę przez ziemię Egiptu i zabiję wszystko, co pierworodne w ziemi Egiptu, od człowieka aż do zwierzęcia, a nad wszystkimi bogami Egiptu dokonam sądu, ja, PAN.

Pomimo tego, że plagi egipskie są zazwyczaj w Biblii nazywane „znakami i cudami”, były wyrazem sądu Bożego, a warto zauważyć, że ostatnia plaga nie dotknęła tylko tych, którzy byli posłuszni Bogu i zrobili wszystko, co im nakazał:

(Wj 12:22–23) 22 Weźmiecie też wiązkę hizopu i zanurzycie we krwi, która jest w misie, i pokropicie nadproże i oba węgary tą krwią, która jest w misie. Niech nikt z was nie wychodzi za drzwi swego domu aż do rana. 23 PAN bowiem przejdzie, aby zabijać Egipcjan, a gdy ujrzy krew na nadprożu i na obu węgarach, PAN ominie drzwi i nie pozwoli niszczycielowi wejść do waszych domów, aby was zabić.

* * *
Słowo „plaga” pierwszy raz pojawia się w Biblii w 12 rozdziale Księgi Rodzaju, jako kara Boża, która spadła na Faraona za to, że wziął żonę Abrahama do swojego haremu (wyróżnienia w cytowanych wersetach moje):

(Rdz 12:17) PAN jednak dotknął faraona i jego dom wielkimi plagami [hebr. nega’im] z powodu Saraj, żony Abrama.

Izraelici doświadczyli plag na pustyni z powodu swojego jawnego odstępstwa i bałwochwalstwa, z powodu szemrania i buntu przeciwko Mojżeszowi i Bogu, z powodu bezczelnego łamania przykazań w Szittim (zob. pierwszą część artykułu), a także z powodu swojego niezadowolenia, marudzenia oraz narzekania na mannę z nieba:

(Lb 11:4–13) 4 A pospólstwo, które było wśród nich, ogarnęło pragnienie. Synowie Izraela też płakali na nowo i mówili: Któż nas nakarmi mięsem? 5 Wspominamy ryby, które jedliśmy w Egipcie za darmo, ogórki, melony, pory, cebulę i czosnek. 6 A teraz nasza dusza wyschła, bo nic innego przed oczami nie mamy oprócz tej manny. (…) 13 (…) Płaczą bowiem przede mną [Mojżeszem — red.] i mówią: Daj nam mięsa, abyśmy mogli jeść. 18 (…) Płakaliście bowiem, a to dotarło do uszu PANA: Któż nas nakarmi mięsem? Bo było nam lepiej w Egipcie! PAN da wam więc mięso i będziecie jeść. 19 Będziecie je jeść nie przez jeden dzień (…) 20 Lecz przez cały miesiąc, aż wam wyjdzie przez nozdrza i zupełnie wam obrzydnie. Wzgardziliście bowiem PANEM, który jest wśród was, (…) 33 Lecz gdy mięso było między ich zębami, jeszcze nieprzeżute, gniew PANA zapłonął przeciw ludowi i uderzył go wielką plagą [hebr. makkah].

W Starym Testamencie słowo „plaga” jest tłumaczeniem pięciu różnych hebrajskich słów: maggephah, negeph, nega’ oraz makkah — które mają wspólne ogólne znaczenie „uderzenie” — oraz (tylko w jednym wypadku) hebrajskiego dever (zob. Hosea 13:14)**, które w zasadzie oznacza „zarazę”.

* * *
Słowo „zaraza” (hebr. dever) w tekście Biblii pierwszy raz pada z ust Mojżesza i Aarona gdy po raz pierwszy stanęli przed faraonem z prośbą:

(Wj 5:3) (…) Pozwól nam iść trzy dni drogą na pustynię i złożyć ofiarę PANU, naszemu Bogu, by nie nawiedził nas zarazą [hebr. dever] albo mieczem.

Stanowcza odmowa faraona rzeczywiście sprowadziła plagi, zarazę i śmierć, ale tylko na Egipcjan:

(Wj 9:3–15) 3 Oto ręka PANA będzie na twoich stadach, które są na polu, na koniach, na osłach, na wielbłądach, na wołach i na owcach. Będzie bardzo ciężka zaraza [hebr. dever]. 14 Tym razem bowiem ześlę wszystkie moje plagi [hebr. kol-maggephothay] na twoje serce, na twoje sługi i na twój lud, abyś wiedział, że nie ma równego mi na całej ziemi. 15 Bo teraz wyciągnę rękę i uderzę ciebie i twój lud zarazą [hebr. dever], i będziesz wytracony z ziemi.

Trzeba jednak pamiętać, że zaraza jest narzędziem w rękach Boga, które jest przeznaczone również dla ludu wybranego, jeśli ten nie będzie słuchał poleceń Pana. W Księdze Powtórzonego Prawa Mojżesz zapisał przerażające ostrzeżenie:

(Pwt 28:1–27) 1 Jeśli będziesz pilnie słuchał głosu PANA, swego Boga, by przestrzegać i wypełniać wszystkie jego przykazania, które ci dziś nakazuję, to PAN, twój Bóg, wywyższy cię ponad wszystkie narody ziemi. (…) 15 Lecz jeśli nie będziesz słuchał głosu PANA, swego Boga, by przestrzegać wszystkich jego przykazań i ustaw, które ci dziś nakazuję, i wypełniać je, to spadną na ciebie wszystkie te przekleństwa i cię dosięgną: (…) 21 PAN sprawi, że przylgnie do ciebie zaraza [hebr. dever], aż cię wyniszczy z ziemi, do której idziesz, by ją posiąść. 22 PAN uderzy cię suchotami, febrą, zapaleniem, silną gorączką, mieczem, suszą i pleśnią, które będą cię prześladować, aż zginiesz. (…) 27 PAN dotknie cię wrzodem egipskim, hemoroidami, świerzbem i liszajem, z których nie zdołasz się wyleczyć.

* * *
Około 400 lat po śmierci Mojżesza król Dawid, pomimo sprzeciwu swoich podwładnych, zarządził spis ludności, którego celem było najprawdopodobniej oszacowanie siły militarnej kraju***:

(2 Sm 24:2–9) 2 Król powiedział do Joaba, dowódcy wojska, który był z nim: Przebiegnij teraz wszystkie pokolenia Izraela od Dan aż do Beer-Szeby i policzcie lud, abym poznał jego liczbę. (…) 8 A gdy obeszli całą ziemię, przybyli do Jerozolimy po upływie dziewięciu miesięcy i dwudziestu dni. 9 I Joab podał królowi liczbę spisanej ludności. A w Izraelu było osiemset tysięcy dzielnych wojowników dobywających miecz, mężczyzn Judy było zaś pięćset tysięcy.

Kiedy Dawid otrzymał sprawozdanie ze spisu, sam przyznał, że bardzo zgrzeszył, ale było już za późno. Co prawda Bóg pozwolił mu wybrać karę (król wybrał zarazę, licząc na miłosierdzie Boga), jednak był ona nieodwołalna:

(2 Sm 24:15–16) 15 PAN zesłał więc na Izraela zarazę [hebr. dever] od rana do ustalonego czasu [trzy dni — red.]. Umarło z ludu od Dan do Beer-Szeby siedemdziesiąt tysięcy mężczyzn. 16 A gdy Anioł wyciągnął rękę nad Jerozolimą, aby ją zniszczyć, wtedy PAN użalił się nad tym nieszczęściem i powiedział do Anioła, który niszczył lud: Dosyć, powstrzymaj rękę. A Anioł PANA był przy klepisku Arawny Jebusyty.

Nie będziemy tu wnikać, dlaczego spis ludności był tak poważnym grzechem, bo nie jest to tematem tego artykułu. Ale zobacz, szanowny czytelniku, co zostało zapisane w 1 wersecie tego rozdziału, który to werset celowo wcześniej pominąłem:

(2 Sm 24:1) Wtedy znowu zapłonął gniew PANA przeciw Izraelowi, gdy szatan pobudził Dawida przeciwko nim, mówiąc: Idź, policz Izraela i Judę.

Jest to, jak sądzę, jeden z trudniejszych do zrozumienia wersetów w całej Biblii.

Po pierwsze, dlaczego „gniew Pana zapłonął przeciw Izraelowi”? W tym miejscu nie jest to napisane. Ale w wielu innych fragmentach biblijnego tekstu można znaleźć to samo stwierdzenie razem z przyczyną Bożego gniewu, na przykład w Księdze Sędziów:

(Sdz 2:11–14) 11 I synowie Izraela czynili to, co złe w oczach PANA, i służyli Baalom; 12 I opuścili PANA, Boga swoich ojców, który wyprowadził ich z ziemi Egiptu, i poszli za cudzymi bogami, za bogami okolicznych narodów, i oddawali im pokłon, i tak pobudzili PANA do gniewu. 13 Opuścili PANA, a służyli Baalowi i Asztartom. 14 Wtedy zapłonął gniew PANA przeciw Izraelowi, (…)

(Sdz 3:7–8) 7 I synowie Izraela czynili to, co złe w oczach PANA: zapomnieli o PANU, swym Bogu, i służyli Baalom i gajom. 8 Wtedy zapłonął gniew PANA przeciw Izraelowi (…)

(Sdz 10:6–7) 6 A synowie Izraela znowu czynili to, co złe w oczach PANA, służąc Baalom i Asztartom, bogom Syrii, bogom Sydonu, bogom Moabu, bogom synów Ammona i bogom filistyńskim, a opuścili PANA i nie służyli mu. 7 Dlatego gniew PANA zapłonął przeciw Izraelowi (…)

Można więc przyjąć, że i tym razem Żydzi odwrócili się od prawdziwego Boga i oddawali się różnym formom bałwochwalstwa, które przecież było surowo zabronione i zakaz ten był zapisany jako drugie z dziesięciu przykazań, które Bóg dał Izraelowi na Górze Synaj:

(Wj 20:3–5) 3 Nie będziesz miał innych bogów przede mną. 4 Nie będziesz czynił sobie żadnego rzeźbionego posągu ani żadnej podobizny czegokolwiek, co jest w górze na niebie, co jest nisko na ziemi ani co jest w wodach pod ziemią. 5 Nie będziesz oddawał im pokłonu ani nie będziesz im służył, bo ja jestem PAN, twój Bóg, Bóg zazdrosny, nawiedzający nieprawość ojców na synach do trzeciego i czwartego pokolenia tych, którzy mnie nienawidzą;

Na dodatek nadgorliwość tłumaczy Biblii Gdańskiej (i redaktorów Uwspółcześnionej Biblii Gdańskiej)**** zaciemnia bardzo istotny aspekt działania Boga w świecie. Chodzi o to, że w oryginale, w wersecie tym, nie ma słowa szatan — zostało ono tutaj dodane, tyle, że przynajmniej zaznaczono to kursywą… Niemniej jednak nie ma go w tekście hebrajskim. Werset ten powinien brzmieć: „Wtedy znowu zapłonął gniew PANA przeciw Izraelowi, gdy pobudził Dawida przeciwko nim, mówiąc: Idź, policz Izraela i Judę.” Słowo szatan zostało w tym wierszu wstawione najprawdopodobniej z uwagi na to, że w Pierwszej Księdze Kronik, która opisuje to samo wydarzenie, czytamy:

(1 Krn 21:1) Wtedy szatan powstał przeciwko Izraelowi i pobudził Dawida, aby policzył Izraela.

Jak to w takim razie rozumieć? Kto w końcu pobudził Dawida, żeby zarządził ten spis, Bóg czy szatan? Czyżby różne fragmenty Biblii były ze sobą sprzeczne? Niektórzy tak uważają, ale nie jest to prawdą. Wystarczy zajrzeć do Księgi Hioba:

(Hi 1:12) Wtedy PAN powiedział do szatana: Oto wszystko, co ma, jest w twojej mocy, tylko na niego nie wyciągaj ręki. I szatan odszedł sprzed oblicza PANA.

albo do Pierwszej Księgi Samuela:

(1 Sm 16:14) Lecz Duch PANA opuścił Saula i zaczął go trapić zły duch od PANA.

lub też do Pierwszej Księgi Królewskiej:

(1 Krl 22:19–22) 19 (…) Widziałem PANA siedzącego na swoim tronie, a wszystkie zastępy niebieskie stojące po jego prawicy i lewicy. 20 I PAN zapytał: Kto zwiedzie Achaba, aby wyruszył do Ramot-Gilead i poległ tam? (…) 21 Wtedy wystąpił duch i stanął przed PANEM, mówiąc: Ja go zwiodę. (…) 22 (…) Wyjdę i będę duchem kłamliwym w ustach wszystkich jego proroków. PAN mu powiedział: (…) Idź i tak uczyń.

czy wreszcie do listu Pawła do Tesaloniczan:

(2 Tes 2:9–12) 9 Niegodziwiec przyjdzie za sprawą szatana, z całą mocą, wśród znaków i fałszywych cudów; 10 Wśród wszelkiego zwodzenia nieprawości wobec tych, którzy giną, ponieważ nie przyjęli miłości prawdy, by zostali zbawieni. 11 Dlatego Bóg zsyła im silne omamienie, tak że uwierzą kłamstwu; 12 Aby zostali osądzeni wszyscy, którzy nie uwierzyli prawdzie, ale upodobali sobie niesprawiedliwość.

Co z przytoczonych fragmentów wynika? Otóż to Bóg jest Panem całego wszechświata, sprawuje sprawiedliwą władzę nad wszystkimi, tak nad ludźmi, jak i nad stworzeniami duchowymi, rozkazuje im — albo też pozwala im na różne działania — i wykonują Jego polecenia. Nic nie dzieje się bez Jego woli i Jego wiedzy, nic nie jest wynikiem ślepego losu, ani jedna śmierć nie jest przypadkowa. Przypomnij sobie co — między innymi — powiedział Jezus, kiedy rozsyłał swoich dwunastu apostołów:

(Mt 10:29–30) 29 Czy nie sprzedają dwóch wróbli za pieniążek? A jednak żaden z nich nie spadnie na ziemię bez woli waszego Ojca. 30 Nawet wszystkie włosy na waszej głowie są policzone.

W tym miejscu, szanowny czytelniku, mógłbyś sobie pomyśleć, że skoro tak, to wszystko już jest z góry — przez Boga — zaplanowane i postanowione: kto ma umrzeć w młodości, a kto dożyć sędziwego wieku, kto ma być grzesznikiem, a kto świętym, kto się będzie cieszył zdrowiem, kto będzie kaleką, kto przeżyje bez uszczerbku dwie wojny i siedem rządów, a kogo zabije jakaś zaraza, itd. „Co komu pisane, to go nie minie”, jak mówi znane powiedzenie. Na szczęście, to też nie jest prawdą. Weź do ręki Biblię i czytaj, a dowiesz się, jak Bóg osobiście działa w świecie i jak człowiek osobiście na działania i słowa Boga może odpowiedzieć, a także jak człowiek podejmuje własne decyzje, a potem często żałuje swojego nieposłuszeństwa prawu Bożemu (albo swojej głupoty), ale dopiero wtedy, gdy spotyka się z bolesnymi konsekwencjami swojego postępowania.

Z drugiej strony, prawdą jest, że niektórych wydarzeń i tak nie zrozumiemy, a pewne rzeczy — z którymi się w życiu spotykamy — i tak będą nam się wydawać bezsensowne. Ale czy myślisz, szanowny czytelniku, że Bóg o tym nie wie?

(Iz 55:8–9) 8 Moje myśli bowiem nie są waszymi myślami ani wasze drogi nie są moimi drogami, mówi PAN; 9 Ale jak niebiosa są wyższe niż ziemia, tak moje drogi przewyższają wasze drogi, a moje myśli — wasze myśli.

* (1) wody zmienione w krew, (2) żaby, (3), wszy, (4) muchy, (5) zaraza, (6) wrzody, (7) grad i ogień, (8) szarańcza, (9) ciemność, (10) śmierć pierworodnych

** W UBG, w tym wersecie, tłumaczenie hebr. devareikha (rzeczownik dever w liczbie mnogiej + zaimek) jest bardzo nieprecyzyjne „O śmierci [hebr. mimmaweth], będę twoją śmiercią [hebr. devareikha]!”; w KJV, Tanakh (1917 oraz 1985) i Complete Jewish Bible - słowo to jest przetłumaczone jako „plagi” (ang. plagues).

*** Pomimo, że za czasów Dawida państwo żydowskie było zjednoczone, już wtedy był widoczny podział na dwie części: 10 pokoleń zamieszkujacych część północną kraju (nazywane Izrael lub Efraim) oraz 2 pokolenia — Juda i Benjamin — zamieszkujące część południową (nazywane Juda).

**** Wśród kilkunastu polskich tłumaczeń Biblii, które mam przed sobą (od Biblii Brzeskiej z 1563 roku po Biblię Ekumeniczną z 2018 roku), tylko Biblia Gdańska i oparte na niej UBG i DBG mają dodane słowo „szatan” w tym wersecie. W King James Bible oczywiście tego dodanego słowa również nie ma.

(część 3 tutaj)

• Ilustracja pochodzi z: The Illuminated Bible, containing the Old and New Testaments, translated out of the original tongues, and with the former translations diligently compared and revised . . . embellished with sixteen hundred historical engravings by J. A. Adams, more than fourteen hundred of which of which are from original designs by J. G. Chapman. New-York, Harper & Brothers, Publishers, 82 Cliff-Street, 1846.
• Wszystkie cytaty (chyba, że zaznaczono inaczej) pochodzą z tzw. Uwspółcześnionej Biblii Gdańskiej (2017). Pismo Święte. Stary i Nowy Testament, pilnie i wiernie przetłumaczone w 1632 roku z języka greckiego i hebrajskiego na język polski z uwspółcześnioną gramatyką i uaktualnionym słownictwem. Toruń: Fundacja Wrota Nadziei.
• Ewentualne odstępstwa od opublikowanego w UBG tekstu są niezamierzone i są jedynie wynikiem pomyłek podczas kopiowania lub redakcji tekstu w wersji elektronicznej.

Wielka plaga w Atenach — V wiek przed Chrystusem (zmarło około 90 tys. ludzi, tj. 1/4 ówczesnej populacji Aten); zaraza Antoninów — II wiek (zmarło, jak się szacuje, od 5 do 10 milionów ludzi); dżuma Justyniana — VI-VIII wiek (w sumie zmarło prawdopodobnie nawet 100 mln ludzi na całym świecie, w tym prawie połowa ludności Europy); czarna śmierć — XIV wiek (zmarło, według różnych szacunków, od 75 do 200 mln ludzi, w tym być może nawet 3/4 populacji Europy); grypa „hiszpanka” — XX wiek (zmarło, według różnych szacunków, od 20 do 100 mln ludzi na całym świecie, w tym 550 tys. w USA)… Wymieniłem tylko najbardziej zabójcze zarazy w historii ludzkości. Ich lista — i to zapewne niepełna — z okresu ostatnich 3 tysięcy lat zawiera prawie 600 pozycji. Sądzisz, że były to tylko przypadkowe wydarzenia „potwierdzające” powszechnie dziś przyjętą teorię ewolucji, zgodnie z którą najsłabsi muszą zginąć? Czy też może był to po prostu skutek braku higieny i niedostatecznej wiedzy medycznej ówczesnych społeczeństw?

A czy w Biblii znajdziemy coś na ten temat? Owszem, w tekście Pisma Świętego jest wielokrotnie mowa o plagach i zarazach, które dziesiątkowały ludność, tak naród żydowski, jak i narody pogańskie. Owe tragiczne, przynajmniej z ludzkiego punktu widzenia, wydarzenia zostały zapisane na kartach Biblii, ale nie dla zaspokojenia naszej próżnej ciekawości, czy też z powodu poczucia obowiązku hebrajskiego urzędnika-kronikarza, lecz dla przykładu i napomnienia. Zobacz, co napisał Paweł w Pierwszym Liście do Koryntian (wyróżnienia w cytowanych wersetach moje):

(1 Kor 10:1–11) 1 Nie chcę, bracia, żebyście nie wiedzieli, że wszyscy nasi ojcowie byli pod obłokiem i wszyscy przeszli przez morze; (…) 5 Lecz większości z nich nie upodobał sobie Bóg. Polegli bowiem na pustyni. 6 A to stało się dla nas przykładem, żebyśmy nie pożądali złych rzeczy, jak oni pożądali. 7 Nie bądźcie więc bałwochwalcami, jak niektórzy z nich, jak jest napisane: Usiadł lud, aby jeść i pić, i wstali, aby się bawić. 8 Nie dopuszczajmy się też nierządu, jak niektórzy z nich się dopuszczali i padło ich jednego dnia dwadzieścia trzy tysiące; 9 I nie wystawiajmy na próbę Chrystusa, jak niektórzy z nich wystawiali i poginęli od wężów; 10 Ani nie szemrajcie, jak niektórzy z nich szemrali i zostali wytraceni przez niszczyciela. 11 A to wszystko przydarzyło się im dla przykładu i zostało napisane dla napomnienia nas, których dosięgnął kres czasów.

O jakich to wydarzeniach z historii Izraela wspomniał Paweł w tym fragmencie swojego listu? Pierwsze z nich to historia złotego cielca,* którego Żydzi postanowili czcić zamiast Boga. A działo się to u podnórza góry Synaj, w tym samym czasie, w którym Bóg rozmawiał z Mojżeszem:

(Wj 24:12; 32:1–6,35) 24:12 Wtedy PAN powiedział do Mojżesza: Wstąp do mnie na górę i bądź tam, a dam ci kamienne tablice, prawo i przykazania, które napisałem, abyś ich nauczał. (…) 32:1 A gdy lud widział, że Mojżesz opóźnia swoje zejście z góry, zebrał się przed Aaronem i mówił do niego: Wstań, zrób nam bogów, którzy by szli przed nami, bo nie wiemy, co się stało z Mojżeszem, tym mężem, który nas wyprowadził z ziemi Egiptu. 2 Wtedy Aaron (…) 4 (…) uczynił (…) odlanego cielca. I powiedzieli: Oto są twoi bogowie, Izraelu, którzy cię wyprowadzili z ziemi Egiptu. 5 Widząc to, Aaron zbudował przed nim ołtarz i zawołał: Jutro będzie święto PANA [hebr. JHWH]. 6 A nazajutrz wstali wcześnie rano, ofiarowali całopalenia i przynieśli ofiary pojednawcze. I lud usiadł, aby jeść i pić, i wstał, aby się bawić. (…) 35 PAN ukarał [hebr. wayyiggoph, dosł. uderzył lub dotknął plagą] więc lud za to, że zrobił cielca, którego sporządził Aaron.

(Ex 32:35 KJV 1900) And the Lord plagued the people, because they made the calf, which Aaron made.

Drugie z wydarzeń dotyczy rozpusty i bałwochwalstwa, którego dopuścili się Izraelici, w miejscu o poetyckiej nazwie Łąki Akacji — ostatnim „przystanku” przed przekroczeniem Jordanu i wejściem do ziemi obiecanej im przez Boga:

(Lb 25:1–8) 1 Potem Izrael zamieszkał w Szittim i lud zaczął uprawiać nierząd z córkami Moabu. 2 One zapraszały lud do ofiar swoich bogów. A lud jadł i oddawał pokłon ich bogom. 3 I Izrael przyłączył się do Baal-Peora, i PAN bardzo rozgniewał się na Izraela. (…) 8 (…) I plaga [hebr. maggephah] wśród synów Izraela została powstrzymana.

W powyższych dwóch fragmentach, plaga — którą Bóg zesłał na Izraelitów — nie jest sprecyzowana. Niemniej jednak w obu przypadkach jest ona przedstawiona jako Boża kara, która spowodowała śmierć dużej liczby ludzi.

Trzecie, wspomniane przez Pawła wydarzenie, to bunt Izraelitów przeciwko Bogu, Mojżeszowi, trudom długotrwałej wędrówki i mannie, którą Bóg zsyłał Żydom przez wszystkie lata ich pobytu na pustyni, i którą jedli zamiast chleba pieczonego ze zboża:

(Lb 21:5–6) 5 Lud zaczął więc mówić przeciw Bogu i Mojżeszowi: Dlaczego wyprowadziliście nas z Egiptu, abyśmy pomarli na tej pustyni? Bo nie ma chleba ani wody, a nasza dusza obrzydziła sobie ten cienki chleb. 6 Zesłał więc PAN na lud węże jadowite, które go kąsały; i pomarło wiele osób z Izraela.

Zwróć uwagę, że Paweł w swoim liście do Koryntian (wiersz 9) napisał, iż Żydzi wystawiali wtedy na próbę Chrystusa (!) (zob. też nieprzytoczony wyżej wiersz 4 tego rozdziału). Do tego wydarzenia odwołał się też sam Pan Jezus, gdy tłumaczył Nikodemowi kto ma życie wieczne:

(J 3:14–15) 14 A jak Mojżesz wywyższył węża na pustyni, tak musi być wywyższony Syn Człowieczy; 15 Aby każdy, kto w niego wierzy, nie zginął, ale miał życie wieczne.

Jeśli nie znasz, szanowny czytelniku, całości tych historii, sięgnij po Biblię, przeczytaj 21 rozdział z Księgi Liczb, 3 rozdział z Ewangelii według Jana i sam wyciągnij z tej lektury wnioski.

Ostatnia z historii narodu Izraela, o której wspomniał w swoim liście Paweł, dotyczy wydarzeń przedstawionych w 14 lub 16 rozdziale Księgi Liczb. Rozdział 14 opowiada o karze, jaka spotkała mężczyzn, którzy przekonali lud Izraela, że nie da się zdobyć ziemi obiecanej im przez Boga:

(Lb 14:2–37) 2 I wszyscy synowie Izraela szemrali przeciwko Mojżeszowi i Aaronowi; i całe zgromadzenie mówiło do nich: Obyśmy pomarli w ziemi Egiptu albo na tej pustyni! 3 Po co PAN prowadzi nas do tej ziemi? Abyśmy padli od miecza? (…) 11 I PAN powiedział do Mojżesza: Jak długo ten lud będzie mnie drażnić? Jak długo nie będzie mi wierzyć pomimo tych wszystkich znaków, które wśród nich uczyniłem? 12 Uderzę ich zarazą [hebr. dever] i wydziedziczę, (…) 36 Wtedy mężczyźni, których Mojżesz wysłał na wyszpiegowanie ziemi, a po powrocie pobudzili całe zgromadzenie do szemrania przeciwko niemu, rozpuszczając złą wieść o tej ziemi; 37 (…) pomarli przed PANEM wskutek plagi [hebr. maggephah].

Osobiście skłaniam się ku temu, że Paweł miał na myśli dramatyczne wydarzenia towarzyszące buntowi Koracha, przedstawione w rozdziale 16 (tutaj cytuję tylko ostatnie wersety tego długiego rozdziału):

(Lb 16:44–50) 44 I PAN powiedział do Mojżesza: 45 Wyjdźcie spośród tego zgromadzenia, a zniszczę je w mgnieniu oka; i upadli na twarz. 46 Potem Mojżesz powiedział do Aarona: Weź kadzielnicę, włóż w nią ogień z ołtarza, nałóż też kadzidła i pójdź szybko do zgromadzenia, i zrób przebłaganie za nich, bo już wyszedł gniew od PANA i już zaczęła się plaga [hebr. negeph]. 47 Aaron wziął więc kadzielnicę, jak mu rozkazał Mojżesz, i pobiegł w środek zgromadzenia, a oto już zaczęła się plaga [hebr. negeph] wśród ludzi; nałożył kadzidła i dokonał przebłagania za lud. 48 I Aaron stał między umarłymi i żywymi i plaga [hebr. maggephah] została powstrzymana. 49 Tych, co umarli od tej plagi [hebr. maggephah], było czternaście tysięcy siedemset, (…) 50 Potem Aaron wrócił do Mojżesza przed wejście do Namiotu Zgromadzenia, a plaga [hebr. maggephah] została zatrzymana.

Z przywołanych przez Pawła wydarzeń z historii narodu żydowskiego jasno wynika, że plagi są częścią sądu i kary zsyłanej przez Boga na narody, rodziny i poszczególnych ludzi, za bałwochwalstwo oraz — mówiąc najogólniej — za bunt i nieposłuszeństwo jego słowu. Bóg zresztą osobiście przestrzegł lud Izraela:

(Kpł 26:15–16) 15 I jeśli wzgardzicie moimi ustawami, i wasza dusza będzie się brzydzić moimi sądami, tak że nie wykonacie wszystkich moich przykazań i złamiecie moje przymierze; 16 To i ja z wami tak postąpię: Dotknę was przerażeniem, wycieńczeniem i gorączką, (…) 21 A jeśli będziecie postępować na przekór mnie i nie zechcecie mnie słuchać, to przydam wam siedem razy więcej plag [hebr. makkah] za wasze grzechy.

a jakiś czas później przypomniał Izraelitom, że to On dotknął plagami Egipt:

(Joz 24:5) I posłałem Mojżesza i Aarona, i ukarałem Egipt plagami [hebr. wa’eggoph], które uczyniłem pośród niego. Potem wyprowadziłem was.

* * *
W Starym Testamencie jest opisana historia o tym, jak Filistyni zabrali do siebie arkę przymierza jako trofeum wojenne i co działo się w każdym z miast, w którym ją ustawili:

(1 Sm 5:6–12) 6 Lecz ręka PANA zaciążyła nad mieszkańcami Aszdodu i niszczyła ich. Ukarał ich wrzodami — zarówno Aszdod, jak i jego okolice. 9 A gdy ją przenieśli, ręka PANA powstała przeciwko miastu [Gat — red.] i dotknęła je wielkim uciskiem. Pokarała mieszkańców miasta, od najmniejszego do największego, i pojawiły się u nich wrzody (…). 10 Wysłali więc arkę Boga do Ekronu. (…) Ekronici zawołali: Przynieśli do nas arkę Boga Izraela, aby zgładzić nas i nasz lud. 11 (…) i powiedzieli: Odeślijcie arkę Boga Izraela, (…) aby nie zabiła nas i naszego ludu. W całym mieście panował bowiem śmiertelny strach i bardzo zaciążyła tam ręka Boga. 12 A mieszkańcy, którzy nie umarli, byli dotknięci wrzodami. I krzyk miasta wznosił się ku niebu.

(1 Sam 5:9–11 KJV 1900) 9 (…) the hand of the Lord was against the city with a very great destruction: (…) 11 (…) for there was a deadly destruction throughout all the city; the hand of God was very heavy there.

Jakkolwiek by nie tłumaczyć bezpośredniej przyczyny opisanych dolegliwości, tekst Biblii jednoznacznie wskazuje samego Boga jako ostateczną przyczynę sprawczą śmiertelnej choroby szerzącej się przez 7 miesięcy wśród Filistynów.

Gdy Filistyni oddali arkę Izraelitom, ludzie mieszkający w Bet-Szemesz (co znaczy: Dom Słońca), nie okazali należnego szacunku arce i pogwałcili jasne zakazy zapisane w Księdze Liczb (zob. rozdział 4 w tej księdze) wystawiając arkę na publiczny widok, dotykając jej i zaglądając do środka — spotkała ich za to surowa kara z ręki Boga:

(1 Sm 6:19) Lecz PAN wytracił spośród ludzi z Bet-Szemesz, ponieważ zaglądali do arki PANA, zabił z ludu pięćdziesiąt tysięcy siedemdziesiąt osób. I lud ich opłakiwał, ponieważ PAN zadał ludowi wielką klęskę.

A przecież Bet-Szemesz było jednym z 48 miast należących do Lewitów, którzy z racji swojej służby w Przybytku, powinni dokładnie wiedzieć, co zrobić z arką i jak się wobec niej zachować:

(Lb 1:53) Lecz Lewici rozbiją obóz wokół Przybytku Świadectwa, aby gniew nie spadł na zgromadzenie synów Izraela. Lewici będą pełnić straż przy Przybytku Świadectwa.

* Żydzi , mieszkając ponad cztery stulecia w Egipcie, niewątpliwie byli zaznajomieni z tamtejszymi kultami i bóstwami. Jest raczej pewne, że znali egipskiego boga Apisa, najsłynniejszego ze świętych byków Egipcjan, którego posąg stał w mieście Memfis i był tam czczony od czasów Pierwszej Dynastii (ponad 3000 lat przed Chrystusem). Według Egipcjan, Apis reprezentował Ptaha, boga-stworzyciela, był jego wyrocznią, objawiał moc jego stwórczego słowa, które dawało światu pokarm i życie.

(część 2 tutaj)

Postscriptum

Zauważyłeś, szanowny czytelniku, co powiedział Aaron, gdy postawił przed ludem Izraela odlanego z ich kosztowności cielca? Gdy zobaczył, że Żydzi zaakceptowali złoty posąg i orzekli, że to są bogowie, którzy wyprowadzili ich z Egiptu? Powtórzę ten werset jeszcze raz:

(Wj 32:5) Widząc to, Aaron zbudował przed nim [cielcem — red.] ołtarz i zawołał: Jutro będzie święto PANA [hebr. JHWH].

Aaron zadecydował i ogłosił, że co prawda ofiara będzie składana przed złotym bykiem, ale w ten sposób odbędzie się święto na cześć prawdziwego Boga JHWH.

Jeszcze raz przypomnę, że rozmaite wydarzenia z historii narodu Izraelskiego zostały zapisane — między innymi — dla przykładu i napomnienia dla nas. Wydaje Ci się, że to, co zrobił Aaron, wydarzyło się tylko raz, parę tysięcy lat temu i nas nie dotyczy? Nie znasz nikogo, kto zamiast cierpliwie czekać na powrót Pana Jezusa Chrystusa i dbać o powierzonych mu ludzi, stawia przed nimi różne, niejednokrotnie złote przedmioty kultu? Nie znasz nikogo, kto widząc (i wiedząc o tym), że ludzie wolą czcić rzeczy, które można zobaczyć i dotknąć, niż prawdziwego Boga, którego nie widać (bo jest duchem) pozwala na składanie darów tym materialnym wytworom? Na pewno nie znasz nikogo, kto twierdzi, że przez cześć pewnych rzeczy ludzie oddają cześć Bogu? Naprawdę nie znasz nikogo, kto odbiera chwałę Bogu, utrzymując, że różne wydarzenia dzieją się za przyczyną „cudownych” przedmiotów? Pomyśl nad tym, proszę. A jeśli, to co napisałem gorszy Cię, zastanów się w co i komu wierzysz. Głęboko i długo się zastanów…

• Ilustracja pochodzi z: The Illuminated Bible, containing the Old and New Testaments, translated out of the original tongues, and with the former translations diligently compared and revised . . . embellished with sixteen hundred historical engravings by J. A. Adams, more than fourteen hundred of which of which are from original designs by J. G. Chapman. New-York, Harper & Brothers, Publishers, 82 Cliff-Street, 1846.
• Wszystkie cytaty (chyba, że zaznaczono inaczej) pochodzą z tzw. Uwspółcześnionej Biblii Gdańskiej (2017). Pismo Święte. Stary i Nowy Testament, pilnie i wiernie przetłumaczone w 1632 roku z języka greckiego i hebrajskiego na język polski z uwspółcześnioną gramatyką i uaktualnionym słownictwem. Toruń: Fundacja Wrota Nadziei.
• Cytaty oznaczone (KJV 1900) pochodzą z The Holy Bible: King James Version. (2009). (Electronic Edition of the 1900 Authorized Version). Bellingham, WA: Logos Research Systems, Inc.
• Ewentualne odstępstwa od opublikowanego w UBG i KJV tekstu są niezamierzone i są jedynie wynikiem pomyłek podczas kopiowania lub redakcji tekstu w wersji elektronicznej.